Kalp Krizinde 12 saate dikkat

3 milyondan fazla kişinin kalp hastası olması, her yıl bu rakama 4 yüz bine yakın hastanın eklenmesi üzerine Sağlık Bakanlığı kalp merkezleriyle ilgili planlamaya giderek yeni merkezler kuracak.

Açık kalp ameliyatı yapılan merkezlerin bölgesel dağılım ve erişim açısından yetersiz olması nedeniyle yeni merkezler açmayı planlayan bakanlık, kalp krizi geçiren bir hastanın ilk 90 dakikada bir kardiyolog tarafından görülmesini, 3 saat içinde de kalp merkezine ulaştırılmasını sağlayacak. Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Orhan Koç, insan kaynağı ve alt yapının verimli kullanımı için sağlık hizmeti verilen merkezlerle ilgili bir planlama çalışması yürüttüklerini söyledi.

Yanık, onkoloji, kalp ve damar cerrahisi, el cerrahisi, kemik iliği ve organ nakli, yenidoğan ve yetişkin yoğun bakım, genetik tanı merkezleri gibi özellik taşıyan kurumlarda atıl kapasite oluşmaması için planlamaya gidilmesinin zorunlu olduğunu kaydeden Koç, bu planlamaya Sağlık Bakanlığı hastanelerinin yanı sıra özel sektör ve üniversite hastanelerinin de dahil olacağını bildirdi.

Dünyada olduğu gibi Türkiye'de de ölümlerin üçte birinin kalp hastalıklarından kaynaklandığını, bunun çok yüksek bir oran olduğunu ifade eden Koç, ''Her yıl bin kişiden 4-5'i, yani 390 bin kişi kalp hastalığına yakalanıyor, bunların 90 bini yaşamını yitiriyor, geri kalanı kronik hasta olarak hayatını sürdürüyor. Bugün 3 milyon 200 bin dolayında kalp hastası olduğunu tahmin ediyoruz'' şeklinde konuştu.

Öncelikli hedeflerinin kalp hastalıklarının önlenmesi olduğunu, bu oranların azaltılması için koruyucu hekimliğe önem verdiklerini vurgulayan Koç, bu önlemlere rağmen kalp hastalığına yakalananların tedavilerinin en iyi şekilde yürütülmesinin sağlanacağını belirtti.


''Kalp krizinde ilk 12 saat çok önemli"

Kalp krizi geçiren bir hastanın ilk 12 saatinin çok önemli olduğunu, bu sürenin de ilk saatlerinin kritik önem taşıdığını anlatan Koç, hastanın bir sağlık kurumuna en erken sürede ulaştırılmasının yaşam şansını artıracağına işaret etti.

Koç, şu bilgileri aktardı:
''Hedefimiz kalp krizi geçiren bir hastayı ilk 90 dakikada bir kardiyologla buluşturmak. 112 acil servisimiz bu tür bir vakaya 30 dakikada ulaşıyor. Bir ambulansın vakayı alarak kardiyolog bulunan bir sağlık kurumuna ulaştırması, en fazla 90 dakika almalı. İkinci hedefimiz de bu tür bir hastanın ilk 3 saat içinde bir kardiyovasküler cerrahi merkezine ulaştırılması. Bütün planlamamızı buna göre yaptık. Türkiye'de halen 207 açık kalp ameliyatı yapılan merkez var. Bunların 40'ı Sağlık Bakanlığı'na, 45'i üniversitelere, 122'si özel sektöre ait.

Açık kalp ameliyatı yapılan merkez sayısı Almanya'da 80, İngiltere'de 40, İspanya'da 135. Aslında ülkemizdeki merkezler sayısal anlamda yeterli, ancak bölgesel dağılım ve erişim açısından ihtiyacı karşılamıyor. Ülkemizde yılda 66 bin açık kalp ameliyatı yapılıyor. Türkiye'de merkez başına düşen kişi sayısı 330 bin, İngiltere'de 1.5 milyon, ABD'de 600 bin, Almanya'da 800-900 bin civarında. Türkiye nüfus başına düşen merkez sayısı bakımından Avrupa'daki en iyi ülke. Aslında en fazla 145 merkez bulunması gerekirken 2023'de ulaşmamız gereken sayıya bugün sahibiz. Sayı yüksek olmasına rağmen, bu merkezlerden 46 ilde bulunuyor.

Hiç merkez olmayan iller var. Batman, Giresun, Karabük, Muğla, Osmaniye, Sakarya, Tekirdağ ve Uşak'ta sadece özel sektöre ait; Bolu, Çanakkale, Edirne ve Isparta'da ise üniversitelere ait merkezler var. Üç büyük ilde olağanüstü yığılma var. İstanbul, Ankara ve İzmir'de 280 bin kişiye bir merkez düşüyor. Bu nedenle planlamamızı kamu, özel sektör ve üniversiteleri bir arada değerlendirerek yaptık.''

Bu konuda atıl kapasite oluşmamasının büyük önem taşıdığını vurgulayan Koç, bazı özel merkezlerin 24 saat çalışmaması nedeniyle acil vakalara bakamadığını, bu nedenle planlamada bu merkezlerin göz önüne alınmayacağını bildirdi. Ruhsatlandırmada 24 saat anjiyo ve açık kalp ameliyatı yapabilen merkezlerin esas alınacağını belirten Koç, ''Hizmette sürdürülebilirlik ve verimlilik önemli. Bir merkezle ilgili verimlilikten söz edebilmek için yılda 400-500 açık kalp ameliyatı, 4-5 bin de anjiyo yapılması gerekir. Bu rakamlara ise 400 binlik bir nüfusa hitap ettiğinizde ulaşabilirsiniz. Planlamayı kara yoluyla 3 saatte erişimi baz alarak yapacağız'' ifadesini kullandı. Koç, ilk etapta Muş, Ağrı, Şırnak, Mardin, Tekirdağ, Hatay ve Aydın'da yeni kalp merkezleri açılmasının kararlaştırıldığını bildirdi.


''Yılda 5 bin çocuk kalp hastalığıyla doğuyor"

Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdür Yardımcısı Orhan Koç, ülkede yılda 5 bin çocuğun kalp hastalığıyla dünyaya geldiğini belirterek, bu çocuklar için Türkiye'de 9 ilde 22 merkez bulunduğunu söyledi. Kalp hastası çocuklar için de 1-2 yeni merkez açılmasının planlandığını kaydeden Koç, belirli bir süreçte Antalya, Samsun, İzmit, Erzurum, Şanlıurfa, Konya, Van, Diyarbakır gibi illerde yeni çocuk merkezleri açılacağını, mevcut merkezlerin kapasitesinin de artırılacağını sözlerine ekledi.

cumhuriyet.com