ÇILDIR KIZILAY - Yaralanma-Zehirlenme

YARALANMALARDA İLK YARDIM

Yara; kesme, vurma, çarpma gibi olaylar sonucu deri ya da deri altı dokusunun bütünlüğünün bozulmasıdır.

Yaralanmalar çeşitli şekillerde olabilir. Bazı yara türleri;

Kesik yara: Cam, bıçak gibi kesici aletlerle olan yaralardır.

Ezik yara: Taş, sopa gibi sert bir cisim ya da yumruk çarpması sonucu olan yaralardır.

Delici yara: Uzun ve sivri aletlerle olan yaralardır.

Enfekte yara: Derin ve kirli yaralar, ısırma, sokma sonucu olan yaralardır.

Yaraların ortak belirtileri

· Ağrı,

· Kanama,

· Yara kenarlarının ayrılması.

Yaralanmalarda ilk yardım

· Kanama varsa durdurulur.

· Batan cisim varsa çıkarılmaz.

· Yaralının sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır.

· Yaralı tetanozdan korunmak için uyarılır.

· Delici göğüs yaralanmalarında; öncelikle göğüsteki açık yara birkaç kat temiz bez ya da plastik malzeme ile kapatılır. Yaralının bilinci yerindeyse, yarı oturur şekilde oturması sağlanarak sırtı desteklenir ve ayakları 30 cm yükseltilerek şok pozisyonu verilir.

· Delici karın yaralanmalarında hasta sırt üstü yatırılır. Dışarı çıkmış organlar deri altına ittirilmez, yara üzerinde toplanarak üzeri temiz ve nemli bezle örtülür.

· Tıbbi yardım istenir (112).

ZEHİRLENMELERDE İLK YARDIM

Zehirlenme:

Zehirleyici maddenin vücuda girmesi sonucu normal vücut fonksiyonlarının bozulmasıdır.

Zehirlenmelerde etkilenen sistemler ve görülen belirtiler

Sindirim sistemi; bulantı, karın ağrısı, kusma, ishal.

Sinir sistemi; rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk, havale, bilinç kaybı.

Solunum sistemi;nefes darlığı, morarma, solunum durması.

Dolaşım sistemi;nabız bozukluğu, kalp durması.

Zehirler vücuda; sindirim, solunum ve cilt yoluyla girmektedir.

Sindirim yolu zehirlenmesi : Ev ya da bahçede kullanılan kimyasal maddeler, zehirli mantarlar, bozuk besinler, aşırı ilaç ve alkol alınması sonucu oluşur.

Solunum yolu zehirlenmesi: Genellikle karbon monoksit gazı ( tüp kaçakları, şofben, sobalar ) lağım çukurunda biriken karbondioksit, klor, yapıştırıcılar, boyalar, ev temizleyicileri vb. maddelerin solunması sonucu oluşur.

Cilt yolu zehirlenmesi:Zehirli madde vücuda deri yoluyla girer.

İlaç enjeksiyonu, zehirli bitkilere temas, zirai ilaçlar, zehirli hayvanların ısırması ve sokması sonucu oluşur.

Sindirim yolu ile zehirlenmede ilk yardım

· Kişinin bilinci kontrol edilir.

· Sadece ağız zehirli maddeyle temas etmiş ise su ile çalkalanır.

· Zehirli madde el ile temas etmişse, el sabunlu su ile yıkanır.

· Hasta ya da yaralının yaşam bulguları değerlendirilir.

· Kusma, bulantı, ishal vb. belirtiler değerlendirilir.

· Özellikle, yakıcı maddenin alındığı ve hasta yaralının ne yiyip içtiğinin bilinmediği durumlarda hasta asla kusturulmaz!

· Bilinç kaybı varsa hasta ya da yaralıya koma pozisyonu verilir.

· Hasta ya da yalının üzeri örtülür.

· Tıbbi yardım istenir (112).

· Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir. ( Zehirli maddenin türü, kişi ilaç ya da uyuşturucu alıyor mu, hastanın bulunduğu saat, evde ne tür ilaçlar olduğu, vb.)

Solunum yoluyla zehirlenmelerde ilk yardım

· Olay yeri güvenliği sağlanır (Gaz vanası kapatılır, olay yerine ateşle yaklaşılmaz).

· Cam, kapı vb. açılarak ortam havalandırılır ya da hasta temiz havaya çıkarılır.

· Hastanın bilinci kontrol edilir, solunum yolu açıklığı ve solunumu değerlendirilir.

· Hasta rahat nefes alabilmesi için yarı oturur pozisyonda tutulur.

· Hastanın bilinci kapalı ise koma pozisyonu verilir.

· Tıbbi yardım istenir (112).

Deri yolu ile zehirlenmelerde ilk yardım

· Olay yeri güvenliği sağlanır.

· Yaşam bulguları değerlendirilir.

· Ellerin zehirli madde ile teması önlenir.

· Zehir bulaşmış giysiler çıkartılır.

· Zehirle temas etmiş deri 15 - 20 dk. boyunca bol suyla yıkanır.

· Tıbbi yardım istenir (112).

Zehirlenmelerde genel ilk yardım uygulamaları

· Olay yeri güvenliği sağlanır.

· Hastanın bilinci ve yaşam belirtileri değerlendirilir.

· Zehirlenmeye neden olan madde mümkün olduğunca kısa sürede ortamdan uzaklaştırılarak etki azaltılır

· Hastanın yaşamsal fonksiyonlarının ( solunum, dolaşım) devamı sağlanmaya çalışılır.

· Tıbbi yardım istenir (112).

Zehir danışma merkezi (114) : Zehir danışma merkezi 24 saat hizmet

vermektedir.

Zehirlenme vakalarında merkez aranarak, yapılabilecekler hakkında bilgi alınabilir.